U intenzivnom gajenju šampinjona postoje gajilišta u kojima se odvija čitava proizvodnja počev od unošenja zasijane podloge do kraja čitavog ciklusa.
Veličina ovakvih gajilišta zavisi od više faktora. Najveći utjecaj ima stepen mehanizovanosti u procesu proizvodnje. Najbolje je ako se veličina kreće oko 150 kvadratnih metara rodne površine. Inače, veličina ovakvih gajilišta. može da se kreće od 50 do 800 kvadratnih metara. Ne bi smjelo da bude manje od tri gajilišta, jer se s manjim brojem gajilišta javlja problem radnih špiceva, a i neujednačene su količine ubranih šampinjona, što otežava prodaju plodova u svježem stanju. Sa četiri objekta približno iste veličine potpuno se mogu eliminisati radni špicevi i sa pravilnim zasnivanjem gajilišta može se proizvesti skoro ista količina plodova tokom jedne nedjelje. Zbog sedmičnog zasnivanja proizvodnje obično se praktikuju tri, šest, devet i dvanaest gajilišta. Pošto jedan ciklus traje oko deset nedjelja, onda se svake nedjelje zasniva jedno ili više gajilišta. Ako je manje od deset gajilišta, na primer, tri, tada se svake treće nedjelje zasniva novo gajilište i tako redom.
Intenzivniji vid gajenja šampinjona zahtjeva specijalizovane objekte tako da se pojedine faze rasta šampinjona odvajaju zbog različitosti uslova koje pečurke zahtijevaju tokom gajenja. Prvih petnaest dana, kada šampinjoni zahtijevaju višu temperaturu, podloga se stavlja u inkubacione sale, gdje je gustina stavljanja podloge mnogo veća nego u gajihštima, jer se tokom dvije nedjelje ne obavljaju nikakvi radovi.
Inkubaciona sala treba da ima ventilacioni sistem, i to takav da obezbjeđuje jednaku temperaturu u svim dijelovima sale, a po potrebi da izbaci suvišnu toplotnu energiju iz prostorije, koja se stvara prilikom rasta micelija. Nakon završene inkubacije podloga se prebacuje u gajilište gdje će početi plodnošenje i berba. Tokom prebacivanja podloge u jedne u drugu prostoriju odmah se zasijana masa pokriva i zalijeva, kako se to ne bi radilo u gajilištu. To se radi zbog lakšeg održavanja čistoće, tako potrebne u gajenju šampinjona.
Iz jedne sale mogu da se snabdjevaju tri gajilišta, jer proces plodonošenja i berbe je za tri puta duži od inkubacije. Voditi računa da u gajilištu postoji dobar ventilacioni sistem kako bi se tokom čitave godine obezbijeđivalo dovoljno svježeg vazduha, a time održavala odgovarajuća mikroklima.
Malo gajilište (za porodične potrebe, eventualno i za prodaju gljiva u malim količinama)
Za tonu podloge potrebna je efektivna radna površina od 10 kvadratnih metara. Za staze i prilaz ostaviti 2 do 3 kvadratna metra površine. Takvo gajilište može se podići u nekoj staroj prostoriji (objektu). U cilju što jeftinije (rentabilnije) proizvodnje, najbolje je ako su te prostorije smještene pod zemljom (podrumi). U takvim prostorijama najslabija je oscilacija temperature.
Za jednu porodicu, u ovakvoj prostoriji, može se proizvesti dovoljno gljiva, čak i u jednom talasu (turnusu). Uslov je da se sa gajenjem gljiva počne pred početak proljeća do polovine marta, kako bi se berba završila do ljetnih dana. Još je bolje ako turnus počinje u septembru. Naravno, u podrumima ili polu podrumima temperatura ne smije da padne ispod tačke na kojoj šampinjoni ne rastu. U tom slučaju nije isključeno plodonošenje gljiva sva do proljeća. Kod proljetnog ciklusa proizvodnje toplo i suho ljeto prekida plodonošenje, čak i podloga može da propadne.
Količina od 1000 kilograma podloge može se smjestiti i na mnogo manju površinu. Riječ je o gajenju šampinjona na policama. Zavisno od širine objekta, police mogu biti postavljene na dva načina. U uzanim prostorijama, obično na dva bočna zida postave se police širine 60 santimetara. Prvi nivo polica odignut je od zemlje 5 do 10 santimetara, a svaki sljedeći nivo je odmaknut od donjeg 55 do 60 santimetara. Sa ovakvim rasporedom polica po visini, mogu se u jednoj relativno niskoj prostoriji postaviti police na tri nivoa. To je otprilike visina koju može da dosegne čovjek srednje visine, bez pomoći merdevina.
U široj prostoriji mogu se napraviti duple police. Postavljaju se na sredini prostorije. Širina im je 120 santimetara, razmak između nivoa je kao i u gore navedenom slučaju. Po ovakvom gajenju rad je mnogo lakši, jer je moguć prilaz gljivama sa svih strana. To omogućuje i bolju njegu gljiva, lakše je provjetravanje i kontrola cijelog procesa proizvodnje.
Police se, inače, mogu napraviti od drveta ili metala. Najpogodnije su police od metala, jer dugo traju, ali je važno da ne korodiraju. Drvo kraće traje i treba ga često dezinficirati.
Uspeh u gajenju šampinjona umnogome zavisi od pravilne izmjene vazduha (ventilacije). Prirodnom promajom praktično je nemoguće osigurati provetravanje kakvo šampinjoni zahtijevaju. Otuda neophodnost postavljanja ventilatora. Ventilator treba da osigura desetostruku izmjenu vazduha. Takve su potrebe šampinjona u ekstenzivnim uslovima gajenja.
Da se spreći ubacivanje nepovoljnog vanjskog vazduha, ispod ventilatora treba ugraditi tzv. mješačku kutiju kojom se reguliše odnos svježeg i recirkuhranog vazduha.
U objektima gdje se šampinjoni proizvode u dva navrata tokom godine grijanje nije potrebno.
Ako je kvalitetna podloga i pokrivka savjesno pripremljena, uz dobre mikroklimatske uslove, u ovako malom gajihštu može se očekivati prinos od 200 kilograma šampinjona, i to tokom tri mjeseca proizvodnje.
Pri intenzivnom gajenju moguće je poslići i pet turnusa, jer se šampinjoni mogu gajiti i zimi. Uslov je grijanje gajilišta. Pri takvoj proizvodnji moguć je prinos od preko tonu gljiva.
Treba istaći, da je visok prinos najviše vezan za kvalitetno napravljenu podlogu. Zato je podlogu najbolje nabavljati od provjerenih i iskusnih proizvođača. Isto se odnos i na nabavku pokrivke, a da se i ne govori, o nabavci micelije.
Nema komentara:
Objavi komentar